BİRİNCİ İNÖNÜ SAVAŞI
- 1. İnönü Savaşı ( 6-11 Ocak 1921 ) :
Yunanlıların Bursa ve Uşak bölgelerinde Afyon-Eskişehir doğrultusuna yeni bir taarruz hareketine girişimleri sonucu (6 Ocak 1921) başlayan savaşa 1. İnönü Savaşı denir.
15 Mayıs 1919'da İzmir'e asker çıkarmakla başlayan Yunan hareketi 30 mayısa kadar sürmüş ve bir yönden Ayvalık, bir yönden Menderes yörelerine kadar topraklarımız işgal altına girmiştir. İkinci Yunan hareketi bir yıl sonra (22 Haziran 1920) başlamış ve Nazilli-Uşak yöresi, Bursa ve dolayları kaybedilmiştir. Bu zaman içinde, Türk halkının yer yer kurduğu savunma cephelerinin yanı sıra Büyük Millet Meclisinin açılması, emperyalizme karşı girişilen savaşın örgütlenme bilincinin dünya önünde siyasal ifadesi olmuştur. Büyük Millet Meclisi hükümetinin 6-7 ay içinde gerek iç isyanların bastırılmasında, gerek ordunun yeniden örgütlenmesinde gösterdiği çabalar, İtilaf Devletleri'ni (İngiltere, Fransa, İtalya) yeni Tedbirler arama zorunda bırakmıştır. Çerkez Ethem'in B.M.M.'nin disiplinli ordu kurmak yolundaki çalışmalarına karşı çıkmasının yarattığı anlaşmazlığın genişlemesi ve bir buhran niteliği alması, düşmanın yeni bir taarruza geçmesini hazırlayan etkenlerin başında gelir.
6 Ocak 1921'de Bursa-Yenişehir doğrultusunda taarruza geçen Yunanlılar 3-4 gün içinde İnegöl-Karaköy-Bilecik ve Sakarya boğazını geçerek İnönü-Gündüzbey savunma hattına vardılar. Yunan ordusu 20 bin piyade eri, 50 top, 150 ağır makineli tüfek, 200 süvari; Türk ordusu 6 bin piyade eri, 28 top, 50 ağır makineli tüfek ve 300 süvari gücündeydi.
Türk komutanlık karargahı İnönü'de kuruldu. Yunanlılar bütün ağırlıklarıyla İnönü üzerine yüklendiler. Taarruz eden düşmanın hem insan, hem cephane bakımından çok yüksek sayıda bulunması ordumuzun yenilmesine yol açabilirdi. Ama cephanenin en ileri hatlarında süngü süngüye yapılan savaşlarda "ya istiklal, ya ölüm...!" diyebilen Türk evladının gösterdiği büyük direnç, 10 Ocak akşamı taarruzu durdurdu. Karanlık basınca Yunan ordusu geri çekilmek zorunda kaldı. Geri çekilirken Gündüzbey yöresindeki 24. Tümenimizle temasa gelmesi düşman cephesinde büyük bir korku ve şaşkınlık yaratmıştı. Çöküntü büyümüş, geri çekilme hareketinde düzensizlik baş göstermişti. Bu durumu çok iyi değerlendiren Batı cephesi Komutanı Albay İsmet İnönü Bursa yöresine çekilen düşmanı sıkı bir şekilde takip etme kararı vererek, önemli sayıda araç ve gereç ele geçirilmesini sağladı.
1. TBMM'nin kurduğu düzenli ordunun ilk askeri başarısı oldu.
2. Türk milletinin kendine olan güveni ve kurtuluş ümidi arttı Halkın TBMM'ye ve düzenli orduya güveni arttı Askere alım işleri hızlandı.
3. Çerkez Ethem olayı tamamen sona erdi.
4 Bu zafer TBMM'nin içte ve dışta itibarını arttırdı.
5 TBMM bu zaferden sonra Londra Konferansı'na davet edildi.
6. I. İnönü Savaşı'ndan sonra Afganistan'la dostluk, Rusya ile Moskova Antlaşması imzalandı.
7. İsmet Bey albaylıktan generalliğe yükseltildi.
8 Bu savaştan sonra ki günler de istiklal marşı yazıldı.
9 Bu moralle meclis,zaferden on gün sonra "teşkilat-ı Esasiye" kanunlarını kabul etti.
1. İnönü Savaşının Türk Tarihi Açısından Önemi :
Birinci İnönü Savaşı, Kurtuluş Mücadelemizin ilk büyük başarısı olmuş ve Büyük Millet Meclisinin siyasal gücünün ağırlık kazanmasını sağlamıştır.